Med-Practic
Նվիրվում է վաստակաշատ ուսուցիչ Գրիգոր Շահյանին

Իրադարձություններ

Հայտարարություններ

Մեր հյուրն է

Հրատապ թեմա

 

Առողջապահություն 4.2010

Սննդակարգի հիմնական սկզբունքները

Սննդակարգի հիմնական սկզբունքները

Առողջ սնունդ ասելով հասկանում ենք ռացիոնալ սնունդ, որն օրգանիզմի ֆիզիոլոգիական պահանջները բավարարող անհրաժեշտ սննդանյութերի և էներգիայի աղբյուրն է և որը կարևոր նշանակություն ունի օրգանիզմի բնականոն կենսագործունեության համար: Ճիշտ սնվելով կարելի է կանխել սրտի իշեմիկ հիվանդությունը, աթերոսկլերոզը, շաքարային դիաբետը, ճարպակալումը, և այլն, որոնք մեր հանրապետությունում հիվանդացության, մահացության և հաշմանդամության հիմնական պատճառներն են: Սննդակարգի դերը մեծ է նաև երիկամային, հիպերտոնիկ, լեղաքարային և մի շարք այլ հիվանդությունների բուժման գործում: ԱՀԿ-ի հետ համագործակցության շրջանակներում ՀՀ ԱՆ կուրորտաբանության և ֆիզիկական բժշկության ԳՀԻ-ի աշխատանքային խումբը մշակել է ուղեցույցներ Հայաստանի չափահաս բնակչության համար, որտեղ մանրամասն ներկայացված են առողջ մարդու սնվելու հիմնական սկզբունքները: Ձեր ուշադրությանն ենք ներկայացնում ուղեցույցի հիմնական դրույթները:

 

Սննդի «բուրգը» դարձրեք ձեր սննդակարգի ուղեցույց

 

Առողջ սննդակարգը հարուստ է բազմազան սննդանյութերով, որոնք պարունակում են սպիտակուցներ, վիտամիններ, ճարպեր, ածխաջրեր, հանքային նյութեր և որոնք ապահովում են օրգանիզմի նորմալ գործունեությունը: Հարկ է նշել, որ չկա այնպիսի սննդամթերք, որը պարունակի օրգանիզմին անհրաժեշտ բոլոր նյութերը, հետևաբար ռացիոնալ կամ առողջ սննդի գրավականը օրվա կերակրացանկում սննդանյութերի բազմազանությունն է:

 

Օրվա սննդի ընտրությունը պլանավորելու համար առաջարկում ենք սննդաբուրգ, որի հիմքում ընկած են ամենօրյա մարմնամարզությունը և քաշի վերահսկողությունը, քանի որ դրանց փոխկապակցված լինելը կարևոր է առողջության պահպանման համար: 

 

Սննդաբուրգում սննդամթերքը բաժանված է 6 գլխավոր խմբի: Այն սննդատեսակները, որոնք պարունակում են նմանատիպ սննդարար նյութեր, զետեղված են միևնույն խմբում. հացահատիկ և կարտոֆիլ (հաց, լավաշ, բլղուր, մակարոնեղեն, տարեկան` աշորա, կարտոֆիլ և այլն), բանջարեղեն (կաղամբ, վարունգ, կանաչեղեն, սոխ, լոլիկ և այլն), միրգ (խնձոր, տանձ, ծիրան, խաղող և այլն` թարմ, չորացրած և պահածոյացված, ինչպես նաև մրգային հյութեր), կաթնամթերք (կաթ, պանիր, յոգուրտ, մածուն, կաթնաշոռ և այլն), միս և մսին փոխարինող մթերք (միս, թռչնամիս, ձուկ, ծովամթերք, հավկիթ, փորոտիք, լոբազգիներ, ընդեղեն), ճարպեր և շաքար (կարագ, թթվասեր, մայոնեզ, բուսական յուղեր և այլն): 

 

Չափաբաժիններից մի քանի օրինակներ (օրվա ընթացքում նշված խմբերից պետք է ընտրել և օգտագործել ընդամենը 9 չափաբաժին)


 

Մթերքի ընտրությունը սկսեք բուրգի հիմքից, որտեղ գլխավորը հացահատիկն ու կարտոֆիլն են, որոնք և պետք է  լինեն սննդի գլխավոր բաղադրիչը: Դեպի գագաթ սննդի չափը պակասում է: Բուրգի գագաթում նշված են բուսական և կենդանական յուղերն ու շաքարը, որոնք պետք է օգտագործել սահմանափակ քանակությամբ: Անհրաժեշտ է, որ ամենօրյա սննդում ընդգրկվեն  բոլոր խմբերի (6 խումբ) սննդամթերքներից, որոնցից ոչ մեկը չի կարելի անտեսել: Յուրաքանչյուր խումբ պարունակում է կարևոր և օգտակար սննդանյութեր, որոնց չափաբաժինը պետք է ճիշտ ընտրել:

 

Հիշե'ք նաև մի քանի կարևոր խորհուրդներ

 

  • Օրվա սննդակարգը կազմելիս ուղղորդվեք սննդի բուրգով:
  • Օրը սկսեք մարմնամարզությամբ: Առողջ սննդակարգի հիմքում ընկած է մարմնամարզությամբ կանոնավոր զբաղվելը, որն իր հերթին նպաստում է կալորիաների և քաշի հավասարակշռության պահպանմանը:
  • Օրվա ընթացքում կերեք բոլոր խմբերի սննդատեսակներից:
  • Ամեն անգամ ուտելու ժամին կերեք որևէ մթերք հացահատկի և կարտոֆիլի խմբից:
  • Միշտ կերեք միրգ և բանջարեղեն:
  • Ամեն օր օգտագործեք կաթնամթերք` նախընտրելով անյուղը:
  • Ամեն օր կերեք միս կամ մսին փոխարինող մթերք (ընդեղեն, լոբազգիներ):
  • Սահմանափակեք յուղի և կարագի օգտագործումը, նախապատվությունը տվեք խաշած, շոգեխաշած, խորոված ուտելիքներին:
  • Սահմանափակ քանակությամբ աղ օգտագործեք:
  • Սահմանափակեք քաղցրի օգտագործումը, հատկապես խուսափեք այն ուտելիքներից ու ըմպելիքներից, որոնք պարունակում են շաքար` թխվածքներ, պաղպաղակ, գունավոր քաղցր հյութեր, մուրաբաներ և այլն:
  • Սնվեք կանոնավոր, օրվա ընթացքում մի քանի անգամ և երբեք տնից դուրս մի եկեք առանց նախաճաշելու:
  • Փորձեք սնվելուն առանձին ժամ հատկացնել. մի կերեք ոտքի վրա, վայելեք ուտելիքի համն ու հոտը ձեր ընտանիքի կամ ընկերների հետ միասին:

 

(շարունակելի) 

 

Հեղինակ. Վարդանուշ Պետրոսյան ՀՀ ԱՆ կուրորտաբանության և ֆիզիկական բժշկության ԳՀԻ-ի դիետոլոգ-գաստրոէնտերոլոգ
Սկզբնաղբյուր. Առողջապահություն 4.2010
Աղբյուր. med-practic.com
Հոդվածի հեղինակային (այլ սկզբնաղբյուրի առկայության դեպքում՝ էլեկտրոնային տարբերակի) իրավունքը պատկանում է med-practic.com կայքին
Share |

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ

Կարդացեք նաև

Հարգելի ընթերցող
Հարգելի ընթերցող

Առողջապահության համակարգի առաջին պարբերականը`«Առողջապահություն» հանդեսը հիմնադրման օրվանից զինվորագրվել է բժշկական գիտելիքների, բուժման նորագույն մեթոդների, առաջավոր փորձի տարածման...

Հիմնակերքի արարողություն Գյումրիում
Հիմնակերքի արարողություն Գյումրիում

Հանրապետության առողջապահության նախարարությունը խիստ կարևորում է  աղետի գոտու բնակչության առողջության պահպանման խնդրի կարգավորումը...

Փոխգործակցություն` հանուն առողջության
Փոխգործակցություն` հանուն առողջության

Ռուսաստանի Դաշնության մայրաքաղաք Մոսկվայում սեպտեմբերի 13-16-ը տեղի ունեցած Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ) եվրոպական տարածաշրջանային կոմիտեի 60-րդ նստաշրջանի աշխատանքներին մասնակցում էին 53 երկրների 300 ներկայացուցիչներ...

Վերաբացվել է Аրարատի մարզային բժշկական կենտրոնը
Վերաբացվել է Аրարատի մարզային բժշկական կենտրոնը

ՀՀ առողջապահության նախարարության առաջնահերթ խնդիրներից է մարզային հիվանդանոցների վերանորոգման ու ժամանակակից բուժսարքավորումներով հագեցման աշխատանքների կազմակերպումը...

Պաշտոնական այց Չինաստան
Պաշտոնական այց Չինաստան

Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության առողջապահության նախարար Չեն Չժուի հրավերով վերջերս Չինաստանում էր գտնվում ՀՀ առողջապահության նախարար Հարություն Քուշկյանի գլխավորած պատվիրակությունը...

90 տարին` իմաստության չափանիշ
90 տարին`  իմաստության չափանիշ

Պատկերացնու՞մ եք, թե ինչպիսի ափսոսանք ու հիասթափություն կապրեր հանրապետության ողջ բժշկական հասարակայնությունը, հատկապես Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարանի ողջ կոլեկտիվն ու ուսանողությունը..

Թիմիդին ցիկլիկ ԱՄՖ-ԻՆ բջջային պատասխանի ցիտոֆոտոմետրիկ ցուցանիշները in vitro պայմաններում

Բանալի բառեր. թիմիդին-ցԱՄՖ, պրոլիֆերատիվ ակտիվություն, RD բջջային կուլտուրա, ԴՆԹ-ի քանակը կորիզներում

Հայտնի է, որ բջջի վրա ազդող արտաքին գործոնները բազմազան են, որոնց ազդեցությունն իրականանում է որոշակի և կարևոր գործոնների միջոցով...

Սորբինաթթվի ազդեցությունը կաթնաթթվային բակտերիաների զարգացման վրա

Բանալի բառեր. կաթնաթթվային բակտերիաներ, կաթնամթերքներ, կոնսերվանտներ, սորբինաթթու, լակտոբացիլներ, ստրեպտոկոկեր

Ներածություն

Սննդի արդյունաբերության մեջ օգտագործում են տարբեր տեսակի կոնսերվանտներ` որպես միկրոօրգանիզմների աճը ճնշող արդյունավետ ինհիբիտորներ...

Ալերգիկ ռինոսինուսիտով տարբեր տարիքային խմբի հիվանդների մոմետազոն ֆուրոատով բուժման արդյունավետության գնահատումը

Բանալի բառեր. ալերգիկ ռինիտ, մոմետազոն ֆուրոատ

Ռինոսինուսիտ անվանում են քթի և նրա հարակից խոռոչների լորձաթաղանթի բորբոքային հիվանդությունները: Քթի խոռոչի լորձաթաղանթի բորբոքումները, այսինքն`  ռինիտները...

Քնի օբստրուկտիվ ապնոէ համախտանիշ

Բանալի բառեր. քնի օբստրուկտիվ ապնոէ, խռմփոց

Քունն օրգանիզմի կենսագործունեության պարտադիր և կարևորագույն մասն է: Ներկայումս զարգացած երկրներում քնի խանգարումներին շատ մեծ ուշադրություն է դարձվում...

Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի ախտահարումը սովորական բշտախտի ժամանակ

Բշտախտ անվան տակ միավորվում են այն հիվանդությունները, որոնց ժամանակ մաշկի և լորձաթաղանթների վրա գոյացող առաջնային և հիմնային տարրը շճային բուշտն է...

Կին եվ տղամարդ

Յուրաքանչյուր մարդ անկրկնելի է և ինքնատիպ: Ինչպես որ չկան երկու իրար նման տերևներ, այնպես էլ չկան երկու իրար նման մարդիկ: Այնուամենայնիվ, կնոջ և տղամարդու միջև եղած տարբերություններն առավել ցայտուն են և...

Արյունատար համակարգ

Արյունը հեղուկ հյուսվածք է, որը կազմված է պլազմայից և ձևավոր տարրերից` էրիթրոցիտներից, լեյկոցիտներից և թրոմբոցիտներից: Օրգանիզմում այն շրջանառում է արյունատար փակ համակարգում, որի կենտրոնական օրգանը սիրտն է...

Երբ դիմել սրտաբանի

«Ապագան պատկանում է կանխարգելիչ բժշկությանը»:

Ն.Ի. Պիրոգով

Բոլոր հիվանդությունների շարքում սիրտ-անոթային հիվանդությունները շարունակում են մնալ աշխարհում ամենատարածվածը` դառնալով ընդհանուր մահացության ավելի քան 50%-ի պատճառը. տարեկան շուրջ 17 մլն մարդ մահանում է այդ հիվանդություններից...

ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ